MESANE VE RAHİM SARKMASI
Tıpta uterus olarak adlandırılan rahim; doğum yapmamış kadınlarda 5 ile 6 cm. doğum yapan kadınlarda ise 6 ile 7 cm. büyüklüğündeki bir üreme organıdır. Coxa veya farklı bir ifadeyle leğen kemiğinin iç kısmında, idrar torbasının arkasında, bağırsakların ön tarafında bulunan ve vajinaya açılan rahim, vücuttaki sınırlı hareket yeteneğine sahip organlardandır. İleri yaş ya da fazla doğum sayısı gibi sebeplerle rahim, pelvis kaslarının ve ligament denen bağ dokularının zayıflaması sonucu yeterli desteği alamaz ve aşağı doğru kayar. Rahim sarkması olarak adlandırılan bu durumda kas ve bağ dokularının rahmi yeteri kadar destekleyememesi yüzünden rahim aşağı doğru kayar ve ileri vakalarda da rahim, vajina dışına kadar çıkabilir. Hafif derecede sarkma, tedavi gerektirmese de şiddetli rahim sarkması, kişinin yaşam kalitesini düşürdüğü için tedavi edilmelidir. Rahim sarkması belirtileri arasında pelvis bölgesinde ağırlık veya çekilme hissi, idrar kaçırma, belin alt kısmında ağrı ve vajinadan doku görünmesi gibi şikayetler sayılabilir, muayene ve tetkiklerin ardından da uygun tedavi düzenlenir. Rahim sarkması tanı ve tedavi yöntemleri öncesi “Rahim sarkması nedir?” sorusunu yanıtlamak gerekir.
Rahim Sarkması Nedir?
Sınırlı hareket yeteneğine sahip bir kadın üreme organı olan rahim, bulunduğu yere sabit değildir, aksine pelvik kasları ve bağ dokuları sayesinde bu bölgede asılıdır. Rahim sarkması veya farklı bir ifadeyle uterus prolapsusu, rahmin normalde olması gereken yerden aşağıya doğru sarkması halidir. Normal doğum, çoğul gebelik, östrojen hormonunun yetersiz olması ve yaşlılık gibi sebeplerle pelvik kaslar ve bağ dokuları gevşer, bu gevşemeye bağlı olarak yer çekiminin de etkisiyle rahim; aşağı, yani vajinanın içine doğru sarkar ve bu sarkma vajinanın dışından görünecek kadar ileri boyutta da olabilir. Rahim sarkması, her vakada gerekmese de kişinin günlük aktivitelerini engellemesi durumunda tedavi edilebilir.

Rahim Sarkması Belirtileri Nelerdir?
Embriyonun gelişimini sürdürdüğü organ olan rahim, farklı sebeplerle olması gereken pozisyondan aşağı doğru sarkabilir, rahim sarkması şiddetine bağlı şikayetler, hafif ağrı şeklinde ya da kişinin yaşam kalitesini etkileyecek boyutta olabilir. Rahmin az miktarda sarkması genellikle hiçbir belirtiye yol açmaz, fakat bazı hastalar sabah saatlerinde hafif şiddette başlayan ve saat ilerledikçe artan bir bel ağrısından yakınır. Bazı vakalarda ise karnın alt kısmında ağırlık hissi veya aşağı doğru çekilme hissi gibi şikayetler de olabilir ve rahim sarkması belirtileri genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
- İdrar yapamama
- İdrar kaçırma
- Bağırsak hareketlerinde problemler
- Belin alt kısmında ağrı
- Vajinal kanama
- Vajinal akıntı miktarında artış
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Vajinadan bir şey çıkacakmış gibi hissetmek
- Vajinadan dışarı doku çıkması
Rahim Sarkması Neden Olur?
Rahmi bulunduğu bölgede tutan pelvis kasları ve ligament adlı bağ dokularının zayıflaması, rahim sarkmasına neden olur, kas ve bağ dokularının zayıflamasına ve dolayısıyla rahmin aşağı doğru sarkmasının sebepleri ise şöyle sıralanabilir:
- İleri yaş
- Menopoz sonrasında östrojen miktarındaki azalma
- Çok kez doğum yapmış olmak
- Çoğul gebelik
- İri bebek doğurmuş olmak
- Normal doğum
- Doğumsal travmalar
- Geçirilmiş pelvis operasyonları
- Genetik olarak zayıf bağ dokusuna sahip olmak
- Aşırı kilo ya da obezite
- Kronik öksürük
- Ağır kaldırmak
- Kronik kabızlık
Rahim sarkması sebeplerinden bazıları aynı zamanda risk faktörleri olarak da değerlendirilir, örneğin kronik kabızlık, öksürük ya da sürekli ağır kaldırmak gibi… Görmezden gelinen bazı rahatsızlıkların tedavisi veya yaşam biçiminin değiştirilmesi, rahim sarkmasının önlenmesinde yardımcı olabilir.

Rahim Sarkması Nasıl Tedavi Edilir?
Hafif şiddetteki rahim sarkmaları çoğunlukla tedavi gerekmez, fakat sarkma ilerleyebileceğinden hekimin takibine ihtiyaç vardır, bu tip vakalarda doktor pelvik kasların güçlendirilmesine yönelik kegel egzersizi gibi egzersizler tavsiye edebilir ve bunların yanı sıra ağır kaldırmamak, kronik öksürük ve kabızlıktan kaçınmak gibi önerilerde de bulunabilir. Fakat tedavi gerektiren şiddetli rahim sarkmalarında, farklı tedavi seçenekleri uygulanır. Rahim sarkmasının tedavi türünü belirleyen bir diğer etken ise kişinin gebe kalıp kalmayacağıdır. Kişinin çocuk sahibi olmak istemesi durumunda, vajinal halka veya farklı bir ifadeyle vajinal pesser kullanılabilir. Rahmin boyutuna göre uygun pesser boyutunun belirlenmesinin ardından doktor, halkanın nasıl kullanılacağı konusunda ayrıntılı biçimde kişiyi bilgilendirir. Cinsel birleşme sırasında da güvenle kullanılan vajinal halka, rahmi destekleyerek aşağı doğru sarkmasına engel olur. Halk arasında rahim sarkması ameliyatı olarak bilinen cerrahi operasyon da bir diğer tedavi yöntemidir. Bu noktada, hastalığın şiddeti doğrultusunda kişinin önüne iki farklı seçenek sunulabilir. Pelvik dokuların onarımına yönelik olarak sentetik doku ya da kişinin farklı bir yerinden alınan dokuyla zayıflayan dokular değiştirilir. Şiddetli rahim sarkmalarında uygulanan histerektom de bir diğer cerrahi seçenektir. Açık veya laparoskopik cerrahiyle yapılabilen histerektomi, rahmin tamamen alınmasıdır ancak tüm bu tedavi seçeneklerinde belirleyici unsur, hastanın şikayetleri, rahim sarkmasının şiddeti ve kişinin gebelik düşünüp düşünmediğidir. Bu bilgiler ışığında hangi tedavi yönteminin uygun olduğuna hekim, hastayla birlikte karar verir.
30 yaşını aşkın doğum yapmış kadınların yaklaşık yüzde 50’sinde bir miktar rahim sarkması görülür fakat bu vakaların yüzde 20 kadarı şikayete yol açacak düzeydedir. Eğer sizin de rahim sarkmasına ilişkin bir şikayetiniz varsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak muayene olabilir ve eğer gerekiyorsa size uygun tedavi seçeneğini değerlendirebilirsiniz, sağlıklı günler dileriz.
OP. DR. İ. KIVANÇ CAVILDAK
Online randevu formundan veya +90 505 269 95 43 nolu telefon numarasından bizimle iletişime geçebilirsiniz.