Perkütan Nefrolitotomi (PNL) Ameliyatı Nedir ?
Perkütan Nefrolitotomi (PNL) ameliyatı, böbrek taşı tedavi seçeneklerinden en çok kullanılan tekniktir, genellikle 2 cm’den büyük taşlarda sırttan yaklaşık 1cm’ lik kesiden yapılan endoskopik (kapalı) bir operasyondur.
PNL yani böbrek taşı ameliyatının avantajı; ufak bir kesiden yapıldığı için açık ameliyata göre hastanın hastanede yatış süresini ve iyileşme süresini önemli derecede azaltır. Bu teknikle hastalar bir gün içerisinde ayağa kalkıp, en fazla birkaç gün sonra normal hayatlarına dönebilir.
İşlem Öncesi Hazırlık Nasıl Olmalı?
Ameliyat, anestezi altında yapılacağından; anestezi hekimi muayenesi, laboratuvar testleri, akciğer filmi ve EKG istenir.
Operasyon öncesi idrarda enfeksiyon olup olmadığına bakılır eğer vücutta bir enfeksiyon varsa ameliyat öncesi tedavi edilir.
Ameliyattan 7 gün önceden aspirin ve diğer kan sulandırıcı ilaçlar bırakılır.
Ameliyattan 6 saat önce yeme-içme kesilir.
Perkütan Nefrolitotomi (PNL) Nasıl Uygulanır?
Perkütan Nefrolitotomi (PNL) operasyonunda cerrah, radyolojik incelemede konumunu belirlediği taşa bir iğne yardımıyla ulaşır ve bunun için hastanın sırt bölgesinden yaklaşık 10 mm çapında bir delik açılarak bu delikten nefroskop denen alet yardımıyla böbrek taşına ulaşılır. Taş, parçalara ayrılarak vücut dışına çıkarılır ve tüm taşların temizlenmesinden sonra hastaya bir ucu böbrekte bir ucu da vücut dışında olan bir hortum (nefrostomi) takılır bu hortum hasta taburcu olmadan çıkarılır; işlem süresi taşın büyüklüğüne göre değişebilmekle birlikte maksimum 2 saattir.
Hangi Taşlara Uygulanabilir?
PNL, böbrek taşının 2 cm’den büyük olduğu durumlarda en sık tercih ettiğimiz yöntemdir, cerrahi bir girişimdir ve hastanın sırt kısmından küçük de olsa bir delik açılarak uygulanır. Gelişen teknoloji de bize PNL yerine birçok farklı tedavi alternatifi sunmuştur fakat bu alternatifler çok büyük oranda küçük böbrek taşları içindir:
ESWL teknolojisi sayesinde 2 cm’den daha küçük böbrek taşları, vücut dışından şok dalgaları ile kırılabilir.
URS tekniğinde de 2 cm altı taşlara, vücutta bir kesi açmadan idrar deliğinden girilerek başarıyla müdahale edilmesi mümkündür.
RIRS yöntemi, büyük taşlarda PNL’ye kısmen alternatif olabilir. URS’de olduğu gibi idrar deliğinden girilerek taşa ulaşılır, işlem eğilebilen üretereskopla yapılır. Lazer yardımıyla kırılan taşlar, basket ile vücut dışına çıkarılır deneyimli cerrahlar tarafından 3 cm’ye kadar olan taşlarda uygulanabilir.
Diğer Yöntemlere Göre Avantajları
- Her boyut böbrek taşına uygulanabilir. Taşın büyüklüğü bir sorun oluşturmaz.
- Tek seansta işlem tamamlanır. Çok nadir olarak ikinci bir operasyona başvurulur.
- PNL ile taş tedavisinde başarı oranı %90’dan yüksektir. ESWL’nin aksine taşın kırılarak idrar yoluyla atılması beklenmediği için operasyon sonrası taşsız bir böbrek mümkündür.
- Kırılması güç olan sert taşlara uygulanabilir.
- Kendi içinde alternatifleri mevcuttur. Böbrek taşının boyutuna göre daha küçük nefroskop kullanılması mümkündür. Bu şekilde daha hızlı iyileşme sağlanır ve vücutta açılan delik de çok daha küçük olur.
Operasyonda böbreğe açılan yolun genişliğine göre PNL ameliyatının 4 tipi bulunur:
- Mikro PNL (2 mm genişletme)
- Ultra-mini PNL (4 mm genişletme)
- Mini PNL (5-7 mm genişletme)
- Standart PNL (8-10 mm genişletme)
PNL ‘nin Diğer Yöntemlere Göre Dezavantajları
PNL uzun yıllardır başvurulan ve güvenle uygulanan bir tekniktir tek dezavantajı ise hastanın sırtından bir delik açarak böbreğe ve taşa ulaşmaktır. Çünkü bu durum işlem sırasında kanama ve enfeksiyon riskini diğer böbrek taşı tedavi uygulamalarının daha üstüne çeker. Ancak gelecek yıllarda büyük taşların tedavisi için RIRS tekniğine daha sık başvurulacağı düşünüldüğü bilinmektedir.
PNL Sonrası Hastaları Ne Bekler?
Operasyondan sonra hastaya idrar sondası ve nefrostomi tüpü takılır, hastanın ameliyat sonrası ilk saatlerde ağrısı olabilir 1 gün sonra da sonda çıkarılır. 2-3 günlük bir yatış sonrası nefrostomi tüpü çekilen hasta sağlıklı bir şekilde taşsız bir böbrekle taburcu edilir. Mini PNL ve Mikro PNL’de yatış süresi kısalır.
Eve çıktıktan sonra bol su tüketimi tavsiye edilir, çok ufak kırıntı boyutundaki taşların idrar yolundan düşmeye devam ettiği görülebilir ve bu kırıntılar idrar yolundan çıkarken, hastaya bazen acı ve tıkanma hissi verebilir. Bu durum eve çıktıktan sonraki ilk günlerde normaldir fakat hasta durumundan endişeleniyor, kendisini iyi hissetmiyor ise mutlaka hekimine ulaşmalıdır bununla birlikte ateş ve bulantı söz konusuysa da mutlaka doktor ile iletişimde olunması gerekir.
